محاضرات في اصول الفقه، جلد سوم

5- جلد سوم

 ۵.۱ - بررسی مبحث تزاحم و تعارض
۱. بررسی حقیقت تزاحم و وقوع موضوعی آن؛

۲. بیان حقیقت تعارض و اساس موضوعی آن که عبارت است از تنافی دو مدلول، در مقام اثبات، بر وجه تناقض یا تضاد ذاتی یا عرضی؛
۳. اشاره به نقطه اساسی در فرق بین دو متباین؛
۴. بیان مرجحات باب تعارض از طرفی و بیان مقتضای قاعده از طرف دیگر؛
۵. بیان مرجحات باب تزاحم و مقتضای قاعده در صورت فقدان آنها.

۵.۱.۱ - مرجحات
۱. تقدم واجب دارای بدل بر واجب بدون بدل؛
۲. تقدم واجب مشروط به قدرت عقلی بر مشروط به قدرت شرعی؛
۳. تقدم اهم بر مهم و...
امر آمر همراه با علم وی به انتفاء شرط، تعلق اوامر به طبایع یا افراد، مبحث نسخ، واجب تخییری و آرای مطرح شده در آن، واجب کفایی و اقوال در تصویر نحوه وجوب کفایی، واجب موسع و مضیق و اشکالات وارده بر آن و بررسی مشروعیت عبادات صبی، از دیگر مباحث مطرح شده در این بخش می‌باشد.

۵.۲ - مبحث نواهی
۱. بررسی فرق بین امر و نهی از دیدگاه مشهور علماء که معتقدند، متعلق نهی، ترک فعل است، در حالی که متعلق امر، ایجاد الفعل می‌باشد؛
۲. تعلق امر به فعل و ترک؛ نویسنده، معتقد است هم چنان که امر از ناحیه اشتمال آن بر مصلحت لزومیه، به فعل تعلق می‌گیرد، گاهی نیز متعلق آن، ترک می‌باشد؛
۳. انحلال نهی، به نسبت افراد عرضی و طولی آن.
در ادامه، مسئله اجتماع امر و نهی و تفاوت آن با مسئله نهی از عبادت، مورد بررسی قرار گرفته است.